Bài 1: Tổng quan về cờ vua

I. Nguồn gốc cờ vua

Vào khoảng thế kỷ thứ 6, các nhà thông thái Ấn Độ đã sáng tạo một trò chơi gọi là “Chaturanga”, tức cờ vua ngày nay. Các quân tượng trưng cho một thế trận đầy đủ chỉ huy và bốn binh chủng quân đội thời bấy giờ. Lúc đầu thế trận được bày trên đất, có cả “sông” và “núi” ngăn cách. Dần dà thế trận rộng lớn được thu nhỏ lại trên một bàn cờ được chia thành các ô và quân được cách điệu hóa. Từ đó cờ dễ dàng đến với tất cả mọi người, chu du khắp thiên hạ.

Kể chuyện cờ vua: Truyền thuyết kể lại rằng sau khi phát minh ra cờ vua, nhà phát minh được nhà vua cho phép tự chọn phần thưởng cho mình. Ông bèn tâu lên: “Muôn tâu bệ hạ, bàn cờ của hạ thần có 64 ô vuông, xin bệ hạ cho đặt ở ô thứ nhất một hạt thóc, ô thứ hai gấp đôi ô thứ nhất tức là hai hạt và cứ thế số thóc của ô sau gấp đôi ô trước”. Nhà vua thấy rằng những hạt thóc nhỏ bé được đặt vào 64 ô cờ chắc chẳng đáng là bao, bèn đồng ý ngay và giục quần thần đếm thóc thưởng cho ông. Sau một hồi tính toán, quần thần kinh hãi tâu cho vua rằng: toàn bộ số thóc có trong vương quốc cộng với số thóc của các nước lân bang cũng không đủ thưởng cho nhà phát minh.

II. Luật chơi cơ bản

Cờ vua là trò chơi hai người, chơi theo lượt, một người cầm trắng và người còn lại cầm đen, bên trắng luôn luôn đi trước. Một bên giành chiến thắng bằng cách bắt vua đối phương.

III. Bàn cờ

Bàn cờ hình vuông, gồm 64 ô vuông nhỏ bằng nhau hợp thành. Ô có màu sáng gọi là ô trắng, ô có màu sẫm gọi là ô đen.

Cột: các ô cùng trên một đường thẳng đứng. Ví dụ: cột a (xanh lá), cột d (đỏ) và cột g (vàng).

Hàng: các ô cùng trên một đường ngang. Ví dụ: hàng 2 (xanh lá), hàng 5 (đỏ).

Ô: là giao điểm của cột và hàng. Tên gọi của chúng là kết hợp tên cột và hàng. Ví dụ: ô e4 (đỏ), ô g6 (vàng).

Đường chéo: do các ô cùng màu tạo thành. Tên đường chéo do hai ô cờ ở mỗi đầu tạo thành. Ví dụ: đường chéo a1-h8 (đường chéo màu xanh lá).

Khu trung tâm: khu hình vuông ở giữa bàn cờ do 4 ô d4, d5, e4, e5 hợp thành. Khu trung tâm là khu vực quan trọng nhất trên bàn cờ.

Cánh hậu: do 4 cột a, b, c, d hợp thành (xanh lá)

Cánh vua: do 4 cột e, f, g, h hợp thành (đỏ)

IV. Quân cờ

Cờ vua có cả thảy 32 quân cờ, chia thành hai phe, một phe cờ trắng, một phe cờ đen. Mỗi bên có 16 quân cờ, bao gồm 6 binh chủng: 1 vua, 1 hậu, 2 xe (chiến xa hoặc pháo đài), 2 tượng (lính cưỡi voi), 2 mã (lính cưỡi ngựa), 8 tốt (bộ binh).

V. Cách xếp cờ

Bước 1: Xoay bàn cờ cho đúng, góc phải bàn cờ luôn là ô trắng. Bên trắng sẽ là ô h1 (xanh lá), bên đen sẽ là ô a8 (đỏ).

Bước 2: Xếp 2 xe ở 2 góc bàn cờ.

Bước 3: Xếp 2 mã nằm cạnh 2 xe.

Bước 5: Xếp 2 tượng nằm cạnh 2 mã.

Bước 6: Xếp hậu trắng nằm ô trắng, hậu đen nằm ô đen.

Bước 7: Xếp vua nằm cạnh hậu.

Bước 8: Xếp tốt trắng ở hàng 2, tốt đen ở hàng 7. Chúc mừng, bạn đã xếp đúng vị trí ban đầu của các quân.

VI. Câu hỏi ôn tập

Bài 1: Cờ vua có nguồn gốc từ ?

Các khái niệm: chơi theo lượt, bàn cờ, ô (đen và trắng), cột, hàng, đường chéo, khu trung tâm, cánh hậu, cánh vua, tọa độ, quân cờ, vị trí ban đầu.