Người chơi cờ vua phải học cách ghi chép ván cờ để tham gia giải đấu hoặc nghiên cứu tài liệu cờ. Trong bài này, ta sẽ học ký hiệu dài (ký hiệu ngắn ở level 5).
Mục lục
I. Kí hiệu quân cờ
Quân cờ được ký hiệu bằng chữ cái đầu tiên của tên quân cờ và được viết hoa.
| Tiếng Việt | Viết tắt | Tiếng Anh | Viết tắt |
| Vua | V | King | K |
| Hậu | H | Queen | Q |
| Xe | X | Rook | R |
| Mã | M | Knight | N |
| Tượng | T | Bishop | B |
| Tốt | không cần ghi ký hiệu | Pawn | không cần ghi ký hiệu |
Ta ký hiệu nước đi bằng ký hiệu quân cờ + ô cờ đang đứng +gạch ngang + ô cờ nó sẽ đến.
- Tốt trắng + ở e 2 + đến ô e4, ta ký hiệu: e2-e4.
- Tốt đen + ở e7 + đến ô e5, ta ký hiệu: e7-e5.
- Tượng trắng + ở f1 + đến ô c4, ký hiệu: Tf1-c4.
- Mã đen + ở g8 + đến ô f6, ký hiệu: Mg8-f6.
II. Ký hiệu nước đi đặc biệt
| Nước đi | Ký hiệu |
| Ăn quân | x (dấu nhân) |
| Chiếu | + (dấu cộng) |
| Chiếu bí | # (dấu thăng) |
| Nhập thành ngắn | 0-0 |
| Nhập thành dài | 0-0-0 |
| Phong cấp tốt | Chữ cái đầu tiên của quân cờ được phong cấp. Ví dụ: Hậu = H, Mã = M |
| Bắt tốt qua đường | en passant (một từ tiếng pháp) = e.p. |
Hình trên, Xe ở e 1 + ăn quân + ô e8 + chiếu vua, ta ký hiệu: Xe1xe8+
Hình trên, Hậu ở d4 + ăn quân + ô g7 + chiếu bí, ta ký hiệu: Hd4xg7#.
Hình trên, Tốt e4 + ăn quân + ô d5, ký hiệu: e4xd5.
Hai hình trên, tốt e7 + ăn quân + ô f8 + phong Mã + chiếu, ký hiệu: e7xf8M+
Hai hình trên, tốt đen bắt tốt qua đường + chiếu, ký hiệu: e.p.+
III. Thực hành ký hiệu nước đi
Bài 1
Đáp án 1: Xd1-d4 (Xe ở ô d1 đến ô d4)
Bài 2
Đáp án 2: Xd1xd4 ( Xe ở d1 ăn quân ở d4)
Bài 3
Đáp án 3: Xd1xd8+ ( Xe ở d1 ăn d8 và chiếu)
Bài 4
Đáp án 4: Xd1xd8# ( Xe ở d1 ăn quân ở d8 và chiếu bí)
Bài 5
Đáp án 5: Me5-f7# (Mã ở e5 đi f7 và chiếu bí)
Bài 6
Đáp án 6: Hf3xf8+ (Hậu f3 ăn f8 và chiếu bí)
Bài 7
Đáp án 7: e4xd5 (tốt e4 ăn ở d5)
Bài 8
Đáp án 8: e7xf8H# (tốt e7 ăn f8 phong Hậu và chiếu bí).
Bài 9
Đáp án 9: 0-0-0+ (Trắng nhập thành xa và chiếu vua đen.)
Bài 10
Đáp án 10: e.p.+ ( đen bắt tốt qua đường và chiếu)
Các khái niệm: ký hiệu quân cờ, ký hiệu nước đi, en passant.
Francois-André Danican Philidor (1726-1795) – Phần II. Người ta kể lại rằng vào năm 1738, trên sân khấu nhà hát cung đình vang lên bản nhạc đầu tay của cậu bé 12 tuổi Philidor sáng tác, vua Pháp Louis XV ngồi nghe chăm chú. Khi bản nhạc vừa kết thúc, nhà vua cho gọi ngay cậu tới bên mình và tự tay rút ra 10 đồng tiền vàng ban tặng cậu. Dòng họ Philidor nổi tiếng về âm nhạc nên được các triều vua trọng vọng và ban cho nhiều ân sủng. Ông nội ông, cha ông, anh ông là những nhạc sĩ, những nghệ sĩ chơi đàn nổi tiếng trong dàn nhạc cung đình. Nhưng thật bất ngờ, cờ vua đã đi vào cuộc đời ông chính trong lòng thế giới âm nhạc. Số là thời bấy giờ những nhạc sĩ cung đình có tiếng tăm và cao niên thường dành gian rảnh rỗi cho cờ vua. Các vị thường rất náo nhiệt và đôi khi còn biến thành những cuộc ẩu đả. Philidor còn quá trẻ nên không được tham gia, nhưng cũng không bị xua đuổi, được quan sát các ván quyết đấu. Có một lần, một vị trong số họ đến sớm nên không có bạn chơi. Philidor mạnh dạn đề nghị được hầu cờ ông này. Cả hai đang chơi thì các vị khác kéo tới. Những nụ cười kẻ cả lúc đầu của các bậc cao niên được thay bằng sự ngạc nhiên khi họ tận mắt thấy cậu bé đang dũng mãnh đánh tan hàng phòng thủ của đối phương. Ngay cả bản thân Philidor cũng cảm thấy bối rối và sợ hãi. Không còn lạ gì tính khí của các đồng nghiệp, trước khi hạ thủ đối phương cậu kêu lớn: “Chiếu bí này !” rồi chạy ào ra khỏi phòng. Chỉ mấy hôm sau người ta phát hiện ra rằng trong số 80 nhạc sĩ chơi cờ ở đây không có ai chơi ngang bằng cậu.
